تبادل لینک هوشمند 
مقدمه:
قبل از ظهور زرتشت ، یعنى پیش از پادشاهى مادها، بومیان غیر آریایى ایران دینى داشتند كه آیین مغان نامیده مى شود. كلمه مغ (مگوش ) در زبان قدیم ایران به معناى خادم بوده است . به نظر مى رسد مغان سكنه بومى ایران بوده اند و مانند دراویدیان هندوستان ، پس از ورود آریاییان سرزمین خود را تسلیم آنان كرده اند. واژه المجوس كه در زبان عربى به زردشتیان اطلاق مى شود، از همین كلمه مگوش مى آید
برخى از پژوهشگران معتقدند كه دوگانه پرستى یعنى ایمان به خداى خیر و خداى شر در دین زردشتى از مغان قدیم ایران آمده است . زیرا در كتاب گاتها كه قدیمترین بخش اوستا و داراى صبغه ایرانى است ، چیزى در مورد دو گانگى یافت نمى شود، ولى از كتابهاى تاریخى بر مى آید كه مغان قدیم دو گانه پرست بوده اند. مغان به رستاخیز نیز ایمان داشتند
آئین میترایی مربوط به دوره های نخستین مهاجرین آریایی تبار به فلات ایران وسرزمین هند است که موجب اشتراکات اعتقادی زیادی در مدت زمان طولانی مابین اقوام ایران وهند شده بود. این پیشینه تاریخی به دوهزار چهارصد سال قبل از میلاد مسیح میرسد
با گذشت زمان این اشتراکات اعتقادی دچار اختلاف شد. در آثار ودا به وجه مشترک بین دو قوم مهاجر برخورد میکنیم . اشورا در ودا همان اهورای ایرانیان است
این آئین در سرزمین هند بنام میترا ودر ایران به نام مهر شناخته میشد
میترا کیست؟
مِهر، میترا یا میثره از ایزدان باستانی آریایی یا هندوایرانی پيش از روزگار زرتشت است، که معنی عهد و پيمان و محبت و خورشید نیز می‌دهد. نماد او خورشید می‌باشد. پس از ظهور زرتشت يكى از ايزدان يا فرشتگان آیین مزدیسنا گرديد. آريائيان هنگام ورود به ايران نیروهای طبيعت مثل خورشيد و ماه و ستارگان و آتش و خاك و باد و آب را مى‌پرستيده‌اند. خدایانی را هم كه مظهر قواى طبيعت بوده‌اند «دئوه» مى‌خوانده‌اند. در بين اين خدايان برتر از همه ایندرا بوده است كه اژدهاكش و پروردگار رعد و برق و جنگ به شمار مى‌آمده است. اين خدا با اين نام در بین آرياهاى ايران آن رواج را كه ميان هندوان مى‌داشت نيافت. نزد ایرانیان ظاهراً پرستش ميترا (مهر) جاى آن را گرفت و ايندرا رفته‌رفته و به‌خصوص بعد از زردشت در رديف ديوان مردود درآمد. در فرهنگهاى فارسى مهر را فرشته‌اى دانسته‌اند كه موكل است بر مهر و محبت و تدبير امور مالی و مصالحى كه در ماه مهر (ماه هفتم از سال شمسى) و روز مهر (روز شانزدهم هر ماه) بدو متعلق است و حساب و شمار خلق از ثواب و عقاب به دست اوست.
مهر در اوستا و در كتيبه‌هاى پادشاهان هخامنشی میثره Mithra و در سانسکریت میتره Mitra آمده است. در پهلوی میتر Mitr شده. امروز مهر نامیده می‌شود. مهر (از ریشهٔ میثر) از کهن‌ترین ایزدان ایرانی و هندی است, برخی نشانه‌های پرستش او را در ایران به پیش آریایی بر می‌‌گردانند (اگر بخش بندی پیشا آریایی و پسا آریایی را بپذیریم.) دربارهٔ آغاز دین مهرپرستی در ایران نمی‌توان به درستی آن را روشن ساخت ولی می‌‌دانیم که بسیار پیش از آنکه کیش زرتشتی و ودایی پدیدار شود وجود داشته است.
قدیمی ترین نوشته ای که نام میترا در آن آمده، کتیبه ای است که در ناحیه «بغازکوی» در ترکیه امروزی، در شهر کاپاتوکا کشف شده است. در وداها، کتاب دینی هندوان، جز در یکی دو مورد، آن هم به اختصار، از میترا یاد نشده است. زیرا در وداها همواره نام میترا با وارونا ملازم یکدیگر بوده و نامشآن با هم آمده است و این در صورتی است که در اوستا به خاطر موقعیتی که میترا دارد و از مقام والائی برخوردار است، نامش تنها آمده است
تولد ميترا
چنين ميپنداشتند كه ميترا از يك دوشيزه باكره تولد يافته و تنها تني شاهد اين ولادت بوده‌اند. آهورامزدا خداي بزرگ ميترا را منصب خداي راستي و روشنايي عطا كرده و او را خداي آفتاب و از لحاظ عظمت هم رتبهي خود يا موجود اعظم دانسته و هم او را شريك و دستيار بزرگ خود در جنگ با اهريمن يا روح بدي و شيطاني شمرده است. زندگي ميترا هنگامي به اوج اعلاي خود ميرسد كه سرگرم جنگ بزرگي بر ضد گاو نري بزرگ ميشود كه به طريق تمثيل و رمزي معرف نيروهاي تاريكي است. بالاخره ميترا موفق به كشتن آن گاو نر شد، خون او را بر زمين ميريزد و بدين طريق زمين را حاصلخيز و بارور مينمايد.
در مورد اساطيري كه مغان در باره ي نور و روشنايي داشتند- جابجايي در برخورد با مسايل ميترايي رويداد.به موجب اين اساطير آسمان ها گنبدي بسته داشت كه روشنايي از آن ساطع مي شد. اين تراويدن نور ازگنبد آسمان ،تبديل به زايش ميترا از صخره سنگ شد با توجه به اينكه به موجب باور مغان و اوستا ،گنبد آسمان از سنگ ساخته شده و واژه ي سنگ و آسمان .-asanaاسانه ،اسنasanيشت 36/10،يشت59 /14 و... داراي يك معني است برمبناي آثار باقي مانده از مهرابه ها اين انديشه نمايان است
به عقیده پیروان میترا- گروهی از دانشمندان آن را با خورشید یکی دانسته و گروهی بر تفاوت میان آنان قائل هستند- روزی به صورت آدمی در غار کوهی در صخره سما/ صما ظهور کرد- به گفته فرانس کومن، میترا از تخته سنگی به وجود آمد و به محض تولد وی که توام با صدای شکافتن صخره بود، چوپانان برای پرستش او گرد آمدند. در آغاز با خورشید متحد شده، سپس یک گاو وحشی را مقهور کرد، به عبارتی آن را بر پشت خوابانیده پاهای حیوان را گرفته، به همین طر یق آن را تا غاری روی زمین کشاند و در آن غار گاو را زندانی کرد، ولی گاو موفق به فرار شد. در این هنگام اورمزد یا خورشید به وسیله کلاغی به میترا دستور داد که گاو را هلاک کند. میترا گاو را تعقیب کرده و پوزه او را در مشت خود گرفته، با یک ضربه خنجر، گاو را به قتل رساند
هرجا که قطره ای از خون فشانده شد، زمین سرسبز و باروری پیدا شد و به عبارت دیگر از بدن گاو خوشه های گندم و درخت تاک و سایر نباتات خارج شد.
در تصویری که از پیکرتراشان مکتب پرگامون به جای مانده، میترا در حالی که گاو را می کشد، یک عقرب روی آلت تناسلی گاو و یک مار در حال مکیدن خون حیوان دیده می شوند.
گروهی از دانشمندان عقیده دارند که این حشرات موذی احتمالاً مخلوق اهریمن هستند که بدون موفقیت کوشش می کنند تا چشمه های حیات را که نطفه و خون گاو است، مسموم نموده، از میان ببرند. در عوض گروه دیگر را عقیده بر این است که شاید مار و عقرب، علامت زمین و تولید نسل، از عناصر نیکی باشند که نماینده انواع حیواناتی هستند که از نطفه گاو قربانی شده به وجود می آیند. روح گاو پس از کشته شدن، به آسمان ها می رود و از آنجا بر گله های دام نظارت و حمایت می کند
میترا پرستی:
میترا پرستی دیانتی که اگر چه هیچ جز نامی از آن باقی نمانده اما براستی رقیبی جدی برای مسحیت به حساب می آمده و شاید اگر قسطنطین کبیر به دیانت مسیح نمی گروید در حال حاضر اکثریت افراد جهان دارای مذهب میترا پرستی بودند. این دیانت در مقابل مسحیت سر تسلیم فرود آورد اما این دیانت یک دیانت مرده نیست و درک مسحیت در گرو فهم میترا پرستی است زیرا این دین در رگ و پی فرهنگ ، ادبیات و سنت مسیحی رسوخ کرده از میلاد مسیح گرفته تا عشای ربانی و شام وحدت مسیحیان، عروج مسیح، تقدس روز یکشنبه (روز خورشید) ، مراسم تطهیر و غسل تعمید و تولد دوباره، اصطلاحات آیینی نظیر پاپ ، پدر و القاب کشیشها ، شنل قرمز کاردینالها و کلاه مخصوص پاپ و کاردینالها و اهمیت قربانی در نجات شناسی مسیحی که بدون فهم آن دیدگاه مسیحی از به صلیب کشیده شدن عیسی مسیح غیر ممکن است.
نظرات مختلفی راجع به میترا پرستی و ریشه آن ارائه گردیده است که هیچ یک از این نظریات را نمی توان به کلی نفی کرد اما هیچ یک را نیز نمی توان قطعی پذیرفت زیرا دیانت میترا پرستی که در روم رواج داشته یک دیانت سری بوده که حول یک راز می چرخیده که این راز تنها بر آنانی که به این آیین تشرف جسته بودند فاش می شده.
میترا پرستی دینی است که از دیرباز در میان ایرانیان و هندیان از آن دورانی که با هم می زیسته اند رواج داشته و این دین تا زمانی که دیانت زرتشتی پای به عرصه وجود گذاشته در ایران رایج بوده و حتی پس از آمدن دیانت زرتشت نیز نام میترا به عنوان یکی از فرشتگان که روان آدمی را در ستیز با دیوان همراهی می کند می یابیم.
چون معابد میترایی اغلب به صورت زیر زمینی ساخته می شده اند محتویات موجود در تعدادی از آنها که در آتش تهاجم دین رقیب سوخته و ویران نگردیده اند حفظ شده است . از جمله محتویات موجود در میتراوه ها "تاورکتونی" است که در آن صحنه ی قربانی شدن گاوی به دست میترا نشان داده شده است که این صحنه یکی از اعتقادات اساسی پیروان این آیین بوده. میترا پرستان بر این اعتقاد بودند که میترا در ابتدای حیات قربانی کرد (تاورکتونی) و با این عمل حیات را به وجود آورد و و گناهان بشر را شست و در انتهای جهان نیز بار گناهان بشر را به دوش خواهد کشید و بمانند یک منجی در نظام طبیعت دخالت خواهد کرد و باعث رستگاری خواهد شد.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : میترائیسم, مهر, مهرپرستی, آیین میترا,
موضوع :
آیین میترا , ,
